Ọdịnaya nke akụkọ
Rabies na nkịta - ọrịa dị ize ndụ. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mgbe ọ bụla ọrịa ịba ọcha n'anya na-eduga na ọnwụ nke anụ ụlọ. Iji chebe nkịta site na ọrịa na-egbu egbu ma hụ na ị nwere obi ụtọ, ahụike na ogologo ndụ, ị kwesịrị ịmara isi mmalite, ụzọ nke ọrịa na usoro iji gbochie ọrịa ahụ.
Rabies bụ ọrịa na-efe efe, ọ na-efe efe ma na-ebufe ya site na anụmanụ gaa na anụmanụ ndị ọzọ na mmadụ. Ọrịa ahụ na-agbasa site na mmiri mmiri ma ọ bụ aru ọ bụla. N'ọtụtụ ọnọdụ ndị edebanyere aha, nkịta na-akpa ike na-ahụ maka ibufe nje dị ize ndụ nye ndị mmadụ.
A na-ahụ Rabies dị ka ọrịa na kọntinent niile ma e wezụga Antarctica. Septemba 28 bụ ụbọchị mba ụwa, nke na-adọta ndị niile bi n'ụwa na nsogbu ahụ.
Kedu ihe bụ rabies na nkịta?
Rabies bụ ọrịa na-efe efe na-efe efe, ọ na-emetụta sistemu ụjọ nke etiti anụmanụ. Nje virus dị na mkpụrụ ndụ ụbụrụ nke nkịta na mmiri mmiri. Nje virus na-egbu egbu na-apụta n'anụmanụ na-ekpo ọkụ, ọ nwere ike ibunye anụ ụlọ na anụ ọhịa.
Ọrịa dị otú ahụ dị ize ndụ dị ka rabies na nkịta na-etinye ezigbo ihe egwu nye anụ ụlọ na-enweghị ọgwụ mgbochi. Ọ bụrụ ịba n'anụmanụ tinyere ihe mgbaàmà pụtara ìhè, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 100% ohere na ọ ga-eduga ọnwụ.
Ihe ịrịba ama nke rabies na nkịta
Rabies na-emetụta sistemu ụjọ anụ ụlọ. Oge ngosipụta nke ihe ịrịba ama ụlọ ọgwụ na nkịta nwere ọrịa metụtara oge ụfọdụ. N'ime oge a, ọ dịghị mgbanwe mpụga na omume ma ọ bụ ọnọdụ anụ ụlọ na-eme.
Mgbaàmà nke rabies na nkịta na mmalite nke oge, ha yiri ngosipụta nke ọnụ ọgụgụ buru ibu nke ọrịa. Foto ụlọ ọgwụ yiri nke ahụ na-eme ka nchoputa ahụ sie ike nke ukwuu na ọ naghị enye azịza kpọmkwem maka ajụjụ gbasara otu esi achọpụta na nkịta gị nwere ọrịa rabies na mmalite.
Oge latent ma ọ bụ incubation nke rabies na nkịta mgbe ọrịa butere ọrịa nwere ike ịdịgasị iche ogologo oge: site na ọtụtụ ụbọchị ma ọ bụ izu ruo ọtụtụ ọnwa. Nke a bụ ọrịa dị ize ndụ karịsịa. Na ozugbo ihe mgbaàmà pụtara, ihe ga-esi na ya pụta dị mwute - ọrịa ahụ na-egbu egbu mgbe niile, ma na anụmanụ ma na ụmụ mmadụ.
Ụfọdụ ihe ịrịba ama mbụ akọwapụtara nke na-egosi ihe na otú rabies si egosipụta onwe ya na nkịta na mmalite nke ọnya:
- Enweghị mmasị.
- Mkpọ ụda na-agbakarị.
- Ime ike na-enweghị ihe kpatara ya.
- Ahụ ọkụ.
- Agbọpụta.
- Enweghị agụụ zuru oke.
N'ime ụbọchị ole na ole sochirinụ, mgbaàmà ahụ na-aga n'ihu. Ike ha na ịdị njọ na-adịgasị iche dabere na ike nje. N'ụdị ya kpochapụrụ, ọrịa na-egbu egbu na-egosipụta onwe ya na mgbanwe mberede na omume: nkịta nwere ọrịa yiri ka ọ na-atụfu egwu anụ ahụ nke anụmanụ ndị ọzọ na ndị mmadụ, na-eme ihe ike ma ọ bụ ndị dara mbà n'obi ma na-ejide onwe ha. Ihe ịrịba ama ọzọ doro anya bụ egwu mmiri.
Ngosipụta nke rabies n'ime nkịta na-esonyere ya na mgbaàmà ndị dị ka:
- Hydrophobia na photophobia.
- Ihe isi ike na ilo na iku ume.
- Oke salivation.
- Omume na-adịghị mma, nkịta na-atụ ụjọ, na-egosi àgwà atypical.
- Ime ihe ike na njide onwe onye.
- Arụ ọrụ ụbụrụ.
- Adịghị ike na ahụ mkpọnwụ na-aga n'ihu.
- Ataxia bụ enweghị njikwa akwara nke nhazi mmegharị.
- Arụ ọrụ nke akwara cranial.
N'ọnọdụ ụfọdụ, mgbanwe na omume nkịta dị ntakịrị, anụmanụ ahụ nwere ike ịnwụ ngwa ngwa n'egosighi akara ọ bụla a na-ahụ anya.
Ụdị ọrịa ịba ọcha n'anya na nkịta bụ nke kacha sie ike ịchọpụta. N'ụdị a, incubation - dị ize ndụ zoro ezo oge mmepe - dịruru ọnwa atọ. Ọrịa ahụ egosighi akara ngosi. N'oge mmalite, ụdị atypical na-esonyere ya na nsogbu eriri afọ na ịda mbà n'obi. Mgbe ahụ mgbaàmà akwara na-amalite igosipụta onwe ha nke ọma, ọ bụ ezie na ọ ga-ekwe omume imeziwanye ọnọdụ nwa oge.
Ihe na-ebute ịba n'ahụ nkịta
Rabies bụ ọrịa na-efe efe. Ihe na-akpata ọrịa ịba anụ bụ nje na-egbu egbu. Rabies bụ otu nke gụnyere rhabdovirus na-efe efe.
Isi ihe na-ebute ọrịa ịba n'ahụ nkịta bụ anụmanụ ndị ọzọ butere ọrịa ahụ. N'ime anụ ụlọ, nkịta na nwamba na-enwekarị ọrịa ahụ, n'etiti anụ ọhịa - ụdị anụ ọhịa dị iche iche, gụnyere foxes, raccoons na wolves. Ụsụ bụkwa ndị na-ebu nje.
Ụzọ ndị nwere ike isi ebute ọrịa ịba ọcha n'anya maka nkịta bụ kọntaktị na mmiri mmiri nke anụmanụ bu ọrịa: site na ntanye ma ọ bụ mgbe mmiri na-abanye na ọnyá mepere emepe.
Nchọpụta ọrịa ịba ọcha n'anya na nkịta
Ndị ọkachamara na-ekwu na ọ bụla ata anụmanụ kwesịrị enyo ma nyochaa. Ọ baghị uru ma ọ bụrụ na nkịta ụlọ na-amaghị ama ma ọ bụ anụ ọhịa tara ya. Egwu pụrụ iche na-ebilite mgbe a na-ahụ itching ruo ogologo oge na saịtị a na-ata ahụhụ, nke a bụ ihe ịrịba ama dị ize ndụ. Enwere ike ịhụ usoro mkpali nke na-adịghị agwọ ọrịa na saịtị a na-ata ahụhụ, ọnya ahụ n'onwe ya ga-eme ka nkịta ahụ chọọ ịgbanye ya. Ọ bụrụ na ị na-eche na e bufere nje a site na anụmanụ na-arịa ọrịa na anụ ụlọ gị, kọọrọ ya onye na-ahụ maka ọgwụgwọ anụ ụlọ gị.
N'otu aka ahụ na atụmatụ ime ihe na ndụmọdụ gbasara otu esi achọpụta ọrịa ịba ọcha n'anya n'ime nkịta, ọkachamara ahụike ga-enye ndụmọdụ ikewapụ anụ ụlọ nwere ike bute ya maka nyocha ọzọ. Ikewapụ anụ ụlọ ga-egbochi mmekọrịta ya na anụmanụ na ndị mmadụ.
A na-eme nyocha ụlọ ọgwụ maka ọrịa ịba ọcha n'anya n'ime nkịta na-adabere n'ule nyocha achọpụtara nke ọma. A na-eme ha na ụlọ ọgwụ anụmanụ.
Onye ọ bụla ya na nkịta nwere ike na-emekọrịta ihe kwesịrị ịkpachara anya. Ekwesịrị ịkwụ ụgwọ nlebara anya pụrụ iche iji kpọtụrụ mmiri ara, ịkwesịrị ikpochapụ ebe niile nkịta nwere ike ibute.
Enwere ike na-enyo enyo na Rabies na nkịta dabere na akara ngosi ahụike, ngosipụta ha na-emekarị na ọkwa mgbe enweghị ike ime ihe ọ bụla. Mana iji kwado nchoputa ahụ, nkịta na-akpa ike chọrọ nyocha ụlọ nyocha.
Enwere ike ịgwọ ọrịa ụkwara nta na nkịta?
Ohere ịlanarị anụmanụ bu nje oria rabies dị ala. Enwere ikpe ole na ole edere ebe ọgwụgwọ e nyere maka ịba n'ime nkịta nyere aka ịlanarị na ịlanarị ọrịa dị ize ndụ dị otú ahụ. A na-eche na nke a bụ n'ihi obere nje virus dị na mmiri n'oge a na-ata ya.
N'ụzọ dị mwute, ọ dịghị azịza ọ bụla dị mma maka ajụjụ ma ọ ga-ekwe omume ịgwọ ọrịa rabies kpamkpam na nkịta. Nkịta nwere ọrịa ga-anwụ n'ihi na ugbu a enweghị usoro ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị maka ọrịa ahụ. Ọ bụrụ na achọpụtara ọrịa ahụ, anụ ụlọ ahụ ga-amanye ụra.
Mgbochi nke ịba ọcha n'anya
Rabies bụ ọrịa nwere ike igbochi ya nwere usoro mgbochi siri ike. Ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa bụ isi ihe dị otú ahụ. A na-ewere ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa dịka ụzọ kachasị mma iji lụso ọgụ ma kpochapụ ọrịa dị ize ndụ n'ụwa nile.
Enwere ike igbochi ọrịa rabies na nkịta site na 100% ma ọ bụrụ na a gbanyere anụ ụlọ ọgwụ n'oge. Ịgba ọgwụ mgbochi ma ọ dịkarịa ala 70% nke nkịta na mpaghara ebe achọpụtara nje ahụ nwere ike ibelata ọrịa ọrịa na mpaghara ahụ na opekempe, dịka ndị ọkà mmụta sayensị siri kwuo. A ga-ebunye nje a, mana ihe mgbochi a na-emepụta n'oge ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa ga-eduga n'eziokwu na ụmụ anụmanụ, mgbe ha na-akpakọrịta, ga-akwụsị ibute ọrịa.
Taa, a na-amata ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa ịba n'ime nkịta dị ka ihe na-eme n'etiti ndị nwe ya. Ọ dịkwa mkpa ịgbalị ka ị ghara ịhapụ nkịta ahụ ka ọ na-agbapụ mgbe ị na-eje ije na mpaghara ọhịa, ebe kọntaktị na anụ ọhịa ga-ekwe omume. Debe anụ ụlọ gị ka ị ghara ịma nke ọma, ndị na-eme ihe ike, dị nnọọ egwu na anụ nwụrụ anwụ. Debe ịdị ọcha nke ọma n'ebe a na-enye nkịta nri.
Mgbasa mkpochapụ rabies niile na-aga nke ọma gụnyere usoro na-ejikọta njikwa nje yana ịgba ọgwụ mgbochi nke nkịta kpafuru akpafu na ụlọ. A na-eji ọta ndị nwere ọgwụ mgbochi ọrịa mee ihe dị ka ụzọ maka anụ ọhịa ndị kpafuru akpafu.
Dị ka ọnụ ọgụgụ si kwuo, ihe ka n'ọnụ ọgụgụ nke ọnwụ nke ịba ọcha n'anya na ma mmadụ ma anụmanụ metụtara enweghị ike ịnweta akụrụngwa nlekọta ahụike ọha. Mba ndị nwere obere ego na-akpata, ebe ọgwụ mgbochi ọrịa ịba n'ime nkịta adịbeghị ma ọ bụ etinyeghị ya na listi ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa, na-arịa ọrịa ahụ nke ukwuu.
Rabies na nkịta: ihe ize ndụ nye ụmụ mmadụ
Maka ụmụ mmadụ, n'ime 99% nke ikpe, nkịta na-adịghị mma bụ isi iyi nke ọrịa na-egbu egbu. Ihe dị ka pasentị iri anọ n'ime ndị nkịta na-ata ahụhụ tara bụ ụmụaka na-erubeghị afọ iri na ise. Enyemaka mbụ akwadoro maka onye tara akpụ bụ ozugbo, ịsacha ọnya ahụ nke ọma mgbe ya na anụ ahụ a na-enyo enyo na ncha na mmiri na-akpakọrịta. Ịsacha ọnya na-arụ ọrụ dị oke mkpa ma nwee ike ịzọpụta ndụ.
Rabies bụ ọrịa na-egbu mmadụ ma ọ bụrụ na a gwọọghị ya tupu mgbaàmà apụta. Mmadụ kwesịrị ịga ngwa ngwa gaa ụlọ ọgwụ maka enyemaka wee malite ọgwụgwọ ma ọ bụrụ na a na-enyo enyo na anụ na-arịa ya tara ya.
Òtù Ahụ Ike Ụwa (WHO) kere usoro "Jikọọ ọnụ megide mgbasa nke rabies". Ebumnuche nke otu na-arụ ọrụ bụ ibelata ịba ahụ mmadụ, nke sitere na kọntaktị na nkịta na-eduga na ọnwụ, na efu site na 2030. A na-eme atụmatụ na otu ụzọ n'ụzọ iri nke ego ego eji eme ihe maka ọgwụgwọ mberede nke ndị mmadụ (mgbochi kọntaktị) ga-ezuru iji kpochapụ ma chịkwaa isi mmalite nke rabies. Ntugharị ego dị otú ahụ maka ịgba ọgwụ mgbochi a na-achịkwa, dị ka ndị ọkà mmụta sayensị si kwuo, nwere ike ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe mgbochi kpamkpam n'ụwa nile.
Ihe mgbakwunye: Rabies n'etiti nkịta: ihe niile gbasara ọrịa ahụ. Ụdị, mgbaàmà na ụzọ nke nchoputa. Mgbochi nke ịba ọcha n'anya.
N'okpuru bụ azịza nye ajụjụ ndị kacha ewu ewu gbasara oke nkịta.
Ajụjụ kachasị
Ọ bụrụ na a na-enyo nkịta enyo na ọ nwere ọrịa ịba ọcha n'anya, a ga-anọrọ ya iche, mmadụ ga-enwerịrị usoro mgbochi nke ọgwụ mgbochi. Ọ bụrụ na achọpụtara nchoputa nke anụmanụ, mgbe ahụ, a na-enye anụmanụ ahụ ọgwụgwọ nkwado, mana ọ ga-anwụ na ọnọdụ iche iche. Kwarantaini na-ewekarị ụbọchị iri. Mgbe nke ahụ gasịrị, a na-etinye anụ ahụ n'ụra. Ọ bụrụ na ihe ịrịba ama nke rabies amalitebeghị, ma ekwenyebeghị na ọrịa ahụ, mgbe ahụ, a na-agba nkịta ahụ ọgwụ mgbochi.
Ihe gbasara nke puru ibute nwa nkita site na aru nke anumanu bu oria bu otu nke nkịta toro eto.
The kọwara ọrịa nke puppies bụ nnọọ obere n'ihi na eziokwu na ndị nwe na-akpachara anya na-echebe ha ike na-edebe nlezianya niile mgbe na-ekwurịta okwu na anụmanụ ọ bụla.
Ndị na-ahụ maka ọgwụgwọ anụ ụlọ na-adọ aka na ntị nke ọma megide kọntaktị ọ bụla na nkịta ndị ọzọ ruo mgbe nwa nkita nwetara usoro ịgba ọgwụ mgbochi dị mkpa.
Ọnọdụ ọzọ mgbe nwa nkita nwere ike ịrịa ịba ọcha n'anya bụ mgbe a mụrụ ya site na anụ ọhịa nwere ọrịa.
Ihe ịrịba ama nke rabies na nwa nkịta na-apụta ngwa ngwa karịa nkịta toro eto. Ọtụtụ mgbe, nkịta ga-anwụ. Nke a bụ n'ihi adịghị ike mgbochi na obere ahụ size. Puppies, dị ka iwu, na-anwụ ngwa ngwa mgbe ha butere ọrịa ịba ọcha n'anya.
A na-enye ụmụ nkịta ọgwụ mgbochi mbụ megide ọrịa ịba ọcha n'anya mgbe ọnwa atọ ma ọ bụ anọ dị. A na-abanye ozi gbasara nke a na paspọtụ ọgwụgwọ anụmanụ.
Na-esote, iji chebe anụmanụ ahụ, ọ dị mkpa iji hụ na ịgba ọgwụ mgbochi kwa afọ. Ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa anụ ụlọ bụ nchegbu ọ bụghị naanị maka ahụike ya, kamakwa maka nchekwa nke ndị mmadụ na anụmanụ ndị gbara ya gburugburu. A naghị ekwe ka ileghara ịgba ọgwụ mgbochi anya ma mebie usoro ha!
Ụmụ anụmanụ ndị a na-agbaghị ọgwụ mgbochi ga-anọ n'ihe ize ndụ mgbe niile. Enweghị ike iwepụ na nkịta ahụ gbapụrụ n'okporo ámá na mberede ma ọ bụ bute ọrịa na-aga ụlọ ọgwụ maka nyocha ọzọ.
Ogologo oge ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa megide rabies na nkịta na-adabere na ọgwụ ejiri na afọ anụmanụ. A na-ekpebi oge nkwado nke ọgwụ mgbochi site na ntuziaka maka ọgwụ. A ghaghị inye otu ọgwụ kwa afọ, nke ọzọ otu ugboro n'afọ atọ.
Ọ dịghị ọgwụ mgbochi ọrịa na-enye nkwa pasent 100. Ọ bụrụ n'ịhụ ka anụ ọhịa tara nkịta gị gbara ọgwụ mgbochi ọrịa, ị ga-ebugarịrị anụ ụlọ ozugbo. N'ọnọdụ ndị dị otú ahụ, a na-atụ aro ịnye ọgwụ mgbochi iji mee ka nchebe nkịta sikwuo ike ma belata ohere nke ịmalite ọrịa ahụ. N'okwu a, ị gaghị echere ka mgbaàmà pụta ìhè, mgbe ọ ga-abụ akaha.
Ụzọ a na-esi ebutekarị ịba n'ahụ n'ime nkịta bụ site na mmiri nke anụ na-agba ara. Otú ọ dị, ọnya nwere ike ime ma ọ bụrụ na mmiri nke anụmanụ bu ọrịa batara na ọnya mepere emepe, ncha, ma ọ bụ ebe dị ka ọnụ, anya, na imi.
Ọtụtụ nkịta ụlọ na-agba ọgwụ mgbochi. O yighị ka anụ ụlọ gị ga-ebute ọrịa site na nkịta nke mmadụ debere. Ihe ize ndụ kasịnụ na-abịa site n'anụ ọhịa ma ọ bụ nke kpafuru akpafu.
Ọ bụrụ na anụ nwere ọrịa tara nkịta, ohere nke ibute ọrịa ahụ dị oke elu. Oge ọrịa ahụ nwere ike bụrụ asymptomatic maka izu abụọ ma ọ bụ anọ. N'otu oge ahụ, ndị nwe ya nwere ike ọ gaghị ama na a tara nkịta ha. Nke a na-abawanye ohere nke ibute ndị nkịta na ndị mmadụ.
Ruo oge ụfọdụ, nje virus dị egwu na-anọgide na "ebe ntinye", na ọnya ahụ. Mgbe ahụ, ọ na-aga n'akụkụ akwara ruo n'ụbụrụ, bụ ebe ọ na-amụba ma na-aga n'akụkụ akwara ruo na gland salivary.
Enwere ike ibunye ọrịa ahụ na anụmanụ ndị ọzọ na ndị mmadụ, mgbe ụfọdụ ọbụna tupu apụta ihe ịrịba ama ụlọ ọgwụ na anụmanụ nwere ọrịa. Nke a na-etinye ihe iyi egwu nye onye ọ bụla nke batara na anụ ahụ anụ ahụ.
Ịgba ọgwụ mgbochi oge niile, njikwa kọntaktị niile, karịsịa n'ime ọhịa, ga-enyere anụ ụlọ gị aka ka ọ ghara ịbụ onye ọrịa na-agbawa obi dị ka ịba n'ime nkịta.
Anyị na-atụ aro ka ị gụọ ma rịba ama nkwubi okwu niile dị na portal anyị site n'aka gị. Ejila onwe gị ọgwụ! N'ime edemede anyị, anyị na-anakọta data sayensị kachasị ọhụrụ na echiche nke ndị ọkachamara ikike na ngalaba ahụike. Ma cheta: ọ bụ naanị dọkịta nwere ike ịchọpụta ma nye iwu ọgwụgwọ.
Ezubere Portal ahụ maka ndị ọrụ karịrị afọ 13. Ụfọdụ ihe nwere ike ọ gaghị adị mma maka ụmụaka na-erubeghị afọ 16. Anyị anaghị anakọta data nkeonwe n'aka ụmụaka na-erubeghị afọ 13 na-enweghị ikike nne na nna.Anyị nwere obere arịrịọ. Anyị na-agba mbọ ịmepụta ọdịnaya dị mma nke na-enyere aka ilekọta anụ ụlọ, anyị na-eme ka ọ dịrị onye ọ bụla n'efu n'ihi na anyị kwenyere na onye ọ bụla kwesịrị ozi ziri ezi na bara uru.
Ego mgbasa ozi na-ekpuchi naanị obere akụkụ nke ụgwọ anyị, ma anyị chọrọ ịnọgide na-enye ọdịnaya na-enweghị mkpa ịbawanye mgbasa ozi. Ọ bụrụ na ịchọtara ihe anyị bara uru, biko kwado anyị. Ọ na-ewe naanị otu nkeji, mana nkwado gị ga-enyere anyị aka ibelata ndabere anyị na mgbasa ozi wee mepụta akụkọ bara uru karịa. Daalụ!
