Ọrịa Protozoal na nwamba: Ihe kpatara, mgbaàmà, na ọgwụgwọ.

Ọrịa protozoan na-eme mgbe nwamba na-ebute ihe dị mfe - microscopic otu mkpụrụ ndụ. A na-eji okwu ahụ bụ "ọrịa protozoan" mee ihe n'otu n'otu na ọrịa nje (nke nje bacteria kpatara) ma ọ bụ ọrịa nje (nke nje kpatara). A na-ewere protozoa dị ka ọrịa parasitic, a na-akọwakwa usoro ndụ ha n'akwụkwọ ọgụgụ parasitology. Protozoa nwere nucleus nwere akpụkpọ anụ, nke nje bacteria na nje na-enweghị.

Ozi bụ isi: Ọrịa Protozoan na nwamba

• Ngwa ngwa: Ọrịa Protozoan na-ebutekarị ọrịa na-adịghị ala ala ma na-abụkarị ihe mberede.
• Ngwọta ụlọ: Ọ bụ ezie na nri dị elu, nke na-adị mfe mgbari dị mkpa na ọgwụgwọ ụfọdụ ọrịa protozoan, ọgwụgwọ doro anya chọrọ enyemaka ọgwụgwọ ọrịa anụmanụ.
• Ọgwụ mgbochi: Enweghị ọgwụ mgbochi megide ọrịa protozoan.
• Ọgwụgwọ: Ọgwụgwọ na-agụnye ọgwụ ndị a kapịrị ọnụ dabere n'ụdị protozoa, yana nlekọta dị mma na nri dị mfe mgbari.
• Nchọpụta nchọpụta: A ghaghị ime nchọpụta ahụ site n'aka onye na-agwọ ọrịa anụmanụ na-adabere na stool ma ọ bụ nyocha ọbara, dabere n'ụdị protozoa.
• Mkpa ọgwụgwọ ogologo oge: Otu usoro ọgwụgwọ na-ezukarị oke, karịa ọgwụgwọ ogologo oge.
• Mgbaàmà ndị a na-ahụkarị: Mgbaàmà na-adabere n'ụdị protozoa. Mgbaàmà nke eriri afọ (dịka ọmụmaatụ, afọ ọsịsa na-adịghị ala ala) na-ahụkarị, mana mgbaàmà sistemu (dịka ọmụmaatụ, ọrịa akwara ozi ma ọ bụ nke muscular) nwere ike ime n'ọnọdụ ụfọdụ, yana ihe mgbaàmà kpatara mbibi mkpụrụ ndụ ọbara (dịka ọmụmaatụ, babesiosis) na ndị ọzọ.

Kedu ihe kachasị mfe?

Ndị na-ahụ maka ọgwụgwọ anụ ụlọ na-achọpụtakarị ọrịa Feline protozoan n'ụwa niile, n'agbanyeghị na oke ya na-adịgasị iche site na mpaghara mpaghara. Ụfọdụ n'ime ha (dị ka giardia) na-adịkarị, ebe ndị ọzọ dị ụkọ. Enwere ihe dị ka ụdị protozoa 35 na ọtụtụ ụdị dị iche iche, mana ọ bụ naanị ọnụ ọgụgụ dị nta n'ime ha na-emetụta nwamba.

Protozoa nwere ọtụtụ njirimara nke na-ekewa ha na nje bacteria, nje, yists na nje ndị ọzọ, nke na-eme ka ha sie ike maka nwamba ịlụ ọgụ:

• Ha nwere ike ịmalite usoro ndụ kwụsiri ike.
• Mgbe ụfọdụ, ha na-eji vector (anụmanụ ndị ọzọ) bute nwamba.
• Nwere ike ịgbanwe mkpụrụ ndụ ihe nketa ihe site na mmekọahụ fusion, nke na-enye ha ohere "ụdị mgbanwe" na-esiwanye ike ibibi.

Ụfọdụ ụdị protozoa nwere ike ibunye nwamba, na-ebute ụdị ọrịa dị iche iche. Ndị kachasị n'ime ha bụ:

• Giardia spp gụnyere Giardia felis na Giardia duodenalis.giardiasis)
• Tritrichomonas nwa ebu n'afọ (ụdị nke unicellular flagellate parasites)
• Cryptosporidium parvum na C. felis, nke na-akpata cryptosporidiosis
• Cystoisospora (nke a na-akpọbu Isospora), nke na-akpata coccidiosis
• Hammondia heydorni
• Toxoplasma gondii (na-akpata toxoplasmosis)
• Leishmania (na-ebute leishmaniasis, nke anwụnta na-ebute)
• Trypanosoma (Trypanosomes)
• Cytauxzoan felis (C. felis)
• Babesia (Babesia)
• Sarcocystosis (Sarcocystosis)
• Neosporosis (neosporosis)

Ihe na-ebute ọrịa protozoan na nwamba

Ọrịa protozoan nwere ike ime n'ihi ọtụtụ ihe kpatara ya, gụnyere kọntaktị na mmiri, nri, ma ọ bụ ala emetọru, yana site na vectors dị ka anwụnta ma ọ bụ akọrọ.

Enwere ike ibunye protozoa na nwamba n'ụzọ anọ:

• kọntaktị ozugbo site na pusi gaa na pusi. Site na usoro mgbasa ozi a, usoro nje nke nje anaghị eguzogide gburugburu ebe obibi ma nwụọ ngwa ngwa ma ọ bụrụ na ọ na-ahapụ ahụ pusi (dịka ọmụmaatụ, site na efere nri ma ọ bụ mmiri, ihe ndina). Ọrịa nje nwere ike gbasaa naanị site na kọntaktị ozugbo n'etiti nwamba. Otu ihe atụ bụ Trichomonas felistomae, nje nje na-emerụ oghere ọnụ nwamba.
• Kpọtụrụ ndị na-eguzogide ọgwụ nke nje nje na gburugburu ebe obibi. Otu a ka nwamba na-esi ebute ọtụtụ protozoa dị ka Giardia, Cryptosporidium, Isospora na n'ọnọdụ ụfọdụ Toxoplasma gondii. Protozoa ndị a na-etolite ogbo na-adịgide adịgide (sporulated oocysts), ebe akụkụ ahụ na-etinye n'ime shei nchebe siri ike nke na-enye ya ohere ịdị ndụ n'ọnọdụ ọjọọ ruo ọtụtụ ọnwa ma ọ bụ afọ.
• Nri nke ụmụ anụmanụ nwere usoro nje na-adịgide adịgide. Usoro a na-amalite site na nwamba butere ọrịa na-ewepụta protozoan oocysts n'ime gburugburu ebe obibi nwere nsị. Anụ ọzọ (dị ka òké) na-eri nje nje ndị ahụ, ahụ́ onye ọbịa ahụ na-echebekwa ha pụọ ​​na gburugburu ebe obibi, na-enye ha ohere ịdị ndụ na anụ ahụ anụ ahụ dị ka cysts ruo ọnwa ma ọ bụ afọ. Mgbe nwamba riri anụ nwere ọrịa, ọ na-ebute ọrịa. Ụdị nnyefe a bụ ihe e ji mara Sarcocystis, Hammondia heydorni, Toxoplasma gondii na mgbe ụfọdụ Isospora.
• Mbufe site na arthropod vectors na-eri nri na ọbara nwamba. Nke a bụ isi ụzọ nwamba si ebute ọrịa protozoa dị ka Leishmania, Trypanosoma, Cytauxzoan na Babesia. Vector bụ akọrọ, fleas ma ọ bụ anwụnta, nke na-ebu ụzọ na-eri nri n'ọbara otu nwamba, wee bunye ọrịa ahụ na nwamba ọzọ nke ha na-eri nri.

Mgbaàmà nke ọrịa protozoan na nwamba

Ụdị protozoa ọ bụla na-ebute ụdị ọrịa dị iche iche, ọ bụ ezie na ụfọdụ nwere ike ịkpata nsogbu ndị yiri ya. Ya mere, ọ gaghị ekwe omume ịkọwapụta mgbaàmà niile nke ọrịa protozoan niile.

• Giardia felis, Cryptosporidium parvum na Tritrichomonas nwa ebu n'afọ bụ nje nje nsia nke na-emetụtakarị obere eriri afọ nkịta na nwamba. Ọtụtụ nwamba na-egosighi ihe mgbaàmà nke ọrịa, ma na ndị na-eme ya, isi ihe mgbaàmà bụ nhụjuanya eriri afọ, karịsịa afọ ọsịsa na-adịghị ala ala. Nwamba na-eto eto na-enwekarị ike ibute ọrịa ma na-egosipụtakarị akara nke ọrịa. Nwamba toro eto na-akacha mma n'ịchịkwa ọrịa n'ihi usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ. Giardiasis na-adịkarị na ọnụ ọgụgụ dị elu (ebe nchekwa, ụlọ ezumike, ma ọ bụ ezinụlọ nwere ọtụtụ nwamba bụ ihe ize ndụ).
• Isospora (nke a maara ugbu a dị ka Cystoisospora) na-akpata coccidiosis, nke nwere ike igosipụta onwe ya afọ ọsịsa, ọnụnọ ọbara na feces, akpịrị ịkpọ nkụ, enweghị mmasị, arọ ọnwụ, vomiting, ihe mgbu afọ, chịngọm chịngọm na enweghị agụụ.
• Toxoplasma gondii na-akpata toxoplasmosis, nke nwere ike ịpụta na mgbaàmà dịgasị iche iche, gụnyere ike ọgwụgwụ, ịda mbà n'obi, ike ọgwụgwụ, ike iku ume, mgbu ahụ anụ ahụ, isi ike, ije ụkwụ na-adịghị mma, ataxia (nchịkọta adịghị mma), paresis (adịghị ike), ịsụ ngọngọ, mgbu afọ, ọdịdọ, ìsì, abawanye lymph nodes na akpụkpọ ọnya (nodules ma ọ bụ ọnya).
• Ntule nke Babesia na-ebutekarị site na akọrọ akọrọ, na-ebibi mkpụrụ ndụ ọbara uhie na platelet, na-eduga na anaemia na mgbe ụfọdụ mmeghachi omume mkpali nke sistemu nke nwere ike ibute ọtụtụ ọdịda akụkụ ahụ yana ọrịa izugbe.
• Leishmaniasis na-ebute leishmaniasis, nke nwere ike ịpụta n'ụzọ dị iche iche, gụnyere ọnya anụ ahụ na ọrịa izugbe.
• Trypanosoma na-akpata trypanosomiasis nke ụmụ ahụhụ na-ebute; Ọnọdụ a dị ụkọ na nwamba, a na-ahụkwa ya na mpaghara ụfọdụ (dịka ọmụmaatụ, South America na South Africa). Ọrịa ahụ nwere ike ịbụ asymptomatic na nwamba, mana ọrịa a bụ zoonotic, na n'ọnọdụ ụfọdụ nwamba nwere ike ibu ibu.
• Cytaaxzoan, nke akọrọ na-ebute, nwere ike ịkpata ahụ ọkụ, jaundice (icterus) na pancytopenia, karịsịa n'oge akọrọ (mmiri na ọkọchị). Nke a bụ ihe na-adịghị ahụkebe nke a na-ahụ naanị na mpaghara ụfọdụ.
• Sarcocystis dịkwa obere, mana ọ nwere ike ibute ike ọgwụgwụ, isi ọwụwa, ahụ ọkụ, mkpụmkpụ ume, ụkwara, mgbakasị ahụ, isi ọwụwa, ataxia, mgbu azụ, mgbu ahụ mgbu na anisocoria (nha dị iche iche nke ụmụ akwụkwọ n'anya).

Nchọpụta nke ọrịa protozoan

Dọkịta gị ga-enyocha pusi gị nke ọma, nke bụ akụkụ dị mkpa nke ọgwụgwọ ọrịa anụmanụ dị mma. Nyocha a ga-agụnye nyocha nke ọnụ na ezé, nlezianya palpation nke afọ, ige obi na afọ na stethoscope, yana nyocha nke ike.

Mgbe ụfọdụ, mgbe ịlele okpomọkụ, onye na-agwọ ọrịa anụmanụ nwere ike ịṅa ntị na ọdịdị nke traktị nke feces na temometa (n'ihe banyere ụfọdụ protozoan-efe efe, imi, jelii na metụtara ọbara nwere ike ịhụ). Ngosipụta nke ụdị afọ ọsịsa bụ akụkụ dị mkpa maka ịghọta ụdị ọrịa ahụ.

Nkịta gị ga-atụle akụkụ niile nke ọnọdụ pusi gị na nlekọta n'ozuzu ya, na-agbalị ịchọta ihe ngosi maka ihe mere pusi gị adịghị mma. Karịsịa ma ọ bụrụ na nsogbu ahụ bụ afọ ọsịsa, a ga-achọpụta ihe niile nwere ike imetụta usoro nri nri. Nke a na-ekpuchi ajụjụ gbasara ịgba ọgwụ mgbochi ọrịa, akụkọ ihe mere eme nri (gụnyere mgbakwunye ọ bụla), mmemme njikwa nje, kọntaktị na nwamba ndị ọzọ na àgwà mposi.

Ọ bụrụ na vet gị na-enyo enyo na pusi gị nwere ike ibute ọrịa protozoan, ha nwere ike ịkwado usoro ndị a.

Nlele ọbara, urinalysis na stool analysis

O yikarịrị ka ọ ga-eme nyocha ọbara, gụnyere usoro nyocha nke mbụ, dị ka hematology (ọnụọgụ ọbara zuru oke nke na-enyocha mkpụrụ ndụ ọbara, gụnyere ọbara ọbara uhie na sel ọbara ọcha) na profaịlụ biochemical. Na ọrịa protozoan, dị ka a na-achị, ọ dịghị ihe dị ịrịba ama dị iche iche na-ahụ, ọ bụ ezie na e nwere ike ịhụ ọgba aghara electrolyte.

Ọ dị mkpa ka ewepụrụ ihe ndị ọzọ na-akpata otu ụdị mgbaàmà ahụ (dịka ọrịa imeju, ọrịa akụrụ, pancreatitis, peritonitis na-efe efe na nwamba, wdg) n'ihi na oke ọbara nke na-egosipụta ọnọdụ akụkụ ahụ ndị a na-anọkarị n'ọnọdụ nkịtị. na-egosi ezi ahụike n'ozuzu a bụ m nwamba gị

Nlele ọbara bara uru maka ịlele ogo hydration nke pusi gị, nke dị mkpa n'ihi na akpịrị ịkpọ nkụ na-emekarị na afọ ọsịsa. Enwere ike ịme ụfọdụ ule a kapịrị ọnụ (dịka ọmụmaatụ, maka folate na vitamin B12 ma ọ bụ ọkwa cobalamin), ebe ọ bụ na ihe na-adịghị mma na ihe ndị a nwere ike imetụta ọrụ mgbari nri. Enwere ike ịlele ọkwa nke homonụ thyroid, n'ihi na hyperthyroidism nwere ike ịkpata mgbaàmà afọ ọsịsa nke yiri ụfọdụ ọrịa protozoan.

A ga-eme nyocha mmamịrị, dịka maka ọtụtụ nwamba ndị ọzọ na-arịa ọrịa, dịka akụkụ nke nyocha izugbe.

Enwere ike izipu ihe nlere anya maka fecal flotation na nyocha, cytology nwere ntụpọ maka protozoa na nje nje ndị ọzọ (dị ka roundworms) na nje bacteria, na ịlele mkpụrụ ndụ ọbara na-adịghị mma. Enwere ike mata ụfọdụ n'ime ndị kachasị mfe n'ụzọ dị otú a. Nyocha stool site na iji PCR, ELISA, ma ọ bụ ELISA (Enzyme Immunoassay) iji chọpụta antigens ma ọ bụ ọgwụ mgbochi ọrịa na-abụkarị ụzọ isi mee nchọpụta doro anya nke ọrịa protozoan.

Dọkịta gị nwere ike ịkwado nnwale ọbara akọwapụtara maka ụfọdụ ọrịa nje, dị ka Feline leukemia virus (FeLV) і Feline immunodeficiency virus (FIV), dị ka ha nwere ike imetụta usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, na-eduga n'ịba ụba nke ọrịa protozoan. Inwe nje ndị a na pusi gị nwere ike ibute nsonaazụ dị njọ.

Kwesịrị ịmara:

• Nyocha nke nsị na nwamba: gịnị ka nsị na-ekwu maka ahụike nke anụ ụlọ gị?
• Kedu ka esi anakọta mmamịrị pusi maka nyocha?

Nlele ndị ọzọ

Enwere ike iwere x-ray (ụzarị x-ray) iji lelee ihe ndị ọzọ na-ebute akara nwamba gị. Ihe ultrasound nwere ike ịba uru iji nyochaa nhazi nke akụkụ ahụ abdominal, na-enyocha ọzọ na ihe niile dị mma. Enwere ike tụọ ọ̀tụ̀tụ̀ ọ̀tụ̀tụ̀ ọbara ji erugharị n'ọbara iji chọpụta ahụ ike n'ozuzu pusi gị. Enwere ike ịkwado endoscopy ka ọ nyochaa nhazi ime nke mkpuchi nke nnukwu eriri afọ pusi gị na n'ọnọdụ ụfọdụ ka ị were biopsy iji mee nchọpụta doro anya nke ọrịa protozoan site n'inyocha nhazi nke mgbidi eriri afọ n'okpuru microscope.

Ọgwụgwọ nke ọrịa protozoan

Usoro ọgwụgwọ nke ọrịa protozoan na-adabere na ụdị protozoa kpọmkwem kpatara ọrịa ahụ. N'ọnọdụ dị nro nke ọrịa protozoan, enwere ike itinye ọgwụgwọ n'ozuzu nke ọrịa nke eriri afọ nke eriri afọ n'emeghị nyocha niile dị n'elu. Nke a nwere ike ịgụnye nri dị obere, nke na-adị mfe mgbari, yana ndụmọdụ na a ga-enye nwamba nri ruo mgbe oche ya kwụsiri ike. Ịtinye eriri na nri nwere ike melite mgbaàmà ụlọ ọgwụ.

Na mgbakwunye na usoro izugbe a, enwere ike iji ọgwụ ndị a na-agwọ ọrịa Giardia:

• Fenbendazole
• Metronidazole
• Febantel
• Furazolidone
• Quinacrine
• Secnidazole

Idobe ụlọ mposi dị ọcha na ịdị ọcha dị mkpa iji gbochie mgbasa nke giardiasis na igbochi ọrịa ọzọ na-agbake ndị ọrịa. A na-atụ aro ka iji ọgwụ nje ndị dọkịta na-agwọ ọrịa anụmanụ kwadoro.

N'ọnọdụ ndị na-adịgide adịgide, enwere ike ịnyefe fecal iji weghachite microbiota nkịtị nke eriri afọ eriri afọ. Nke a na-agụnye iji nsị dị mma sitere n'aka onye nyere onyinye nke a na-enye ọnụ ma ọ bụ n'azụ.

Ọgwụgwọ maka toxoplasmosis nwere ike ịgụnye ọgwụ nje ndị edepụtara, gụnyere clindamycin na trimethoprim-sulfanilamide, yana pyrimethamine ọgwụ antiprotozoal.

Ọgwụgwọ maka babesiosis nwere ike ịgụnye ọgwụ ndenye ọgwụ, gụnyere primaquine phosphate, imidacarb dipropionate, ma ọ bụ diminazene aceturate.

Enwere ike ịkwado Allopurinol ma ọ bụ meglumine antimoniate (N-methylglucamine antimoniate, MGA) maka leishmaniasis.

Maka ọnọdụ ndị a niile, soro ndụmọdụ ndị dibịa afa gị gbasara ọgwụgwọ kacha mma maka pusi gị.

Nleba anya na amụma

Dọkịta gị ga-enye ndụmọdụ maka nlekọta nleba anya dị mkpa, mana n'ozuzu, ụzọ bụ isi iji gosi na pusi agbakeela nke ọma bụ ileba anya na ọnọdụ ya maka nlọghachite nke mgbaàmà ọ bụla. Site na ọgwụgwọ kwesịrị ekwesị, prognosis maka ọtụtụ ọrịa protozoan dị mma.

Ọrịa Protozoan nwere ike ibute ọrịa dị iche iche, ma ọ bụrụ na enwere enyo maka ọnụnọ ha, ọ dị mkpa ịkpọtụrụ onye na-ahụ maka ọgwụgwọ anụ ụlọ ozugbo.

Ajụjụ a na-ajụkarị